Uprawa współrzędna – sąsiedztwo warzyw

Rośliny z różnych grup (kapustne, dyniowate, korzeniowe, cebulowe, psiankowate, zioła, strączkowe, liściowe, jagody, zboża), które rosną na tej samej grządce mogą korzystnie wpływać na siebie. Dzięki swoim właściwością mogą odstraszać szkodniki, przyciągać owady zapylające, pobierać składniki pokarmowe i wiązać w glebie czy rozluźniać glebę . Mogą być podporą dla innych roślin, czy też okrywać ziemię, dzięki czemu jest większa wilgotność i mniej chwastów.

Omówię jaką ja mam wiedzę w tym zakresie. Uprawiam warzywa w tak zwanej polikulturze – uprawa różnych gatunków roślin na danym obszarze. Planując grządki szukałam informacji jakie warzywa posadzić obok siebie by lepiej rosły jedne i drugie. Wiedziałam, że warto marchew sadzić z cebulą, że cebula odstrasza szkodnika marchwi, ale pewno takich par jest więcej, pomyślałam. I szukając informacji w internecie natykałam się na sprzeczne informacje np. sadzić ogórki z pomidorami czy nie sadzić, sadzić kapustę z pomidorami czy nie sadzić i tak dalej i dalej można by wymieniać. Na jednej stronie piszą, że dobre sąsiedztwo, na innej że złe i jak tu to ogarnąć, nic tylko przetestować na własnych grządkach.

Arbuz: kapusta, melon.
Miałam grządkę z kapustą obok z arbuzami. Raczej razem bym nie sadziła tych roślin, jedne i drugie potrzebują ziemi bogatej w składniki pokarmowe. Można je sadzić na sąsiedniej rabacie, ale nie znam szczególnych właściwości jak by mogły na siebie oddziaływać. Melon z arbuzem też nie za bardzo razem, raczej oddzielnie.

Bakłażan: kalarepa.
Nie przetestowałam tego połączenia, ale będzie okazja w tym roku.

Bazylia: ogórek, pomidor.
Co roku sadzę bazylię pomiędzy pomidorami, podobno poprawia smak pomidorów, odpędza przędziorki i mszyce. Kwiaty bazylii przyciągają zapylacze kwiatów pomidora. Bazylię warto sadzić obok ogórków, bo chroni je przed mączniakiem.

Bób: kukurydza cukrowa.
Nie przetestowałam tego połączenia, ale sadziłam obok bobu nasturcję. Nasturcja jest świetną barierą ochronną dla mszyc, a mszyce lubią występować na wierzchołkach bobu.

Brokuł: brukselka, jarmuż, pietruszka, por, seler, ziemniak.
Nie przetestowałam tego połączenia.

Brukselka: brokuł wiosenny, jarmuż, kalarepa, kukurydza cukrowa, pomidor.
Nie przetestowałam tego połączenia.

Burak: cebula, cykoria, czosnek, fasola, groszek, kalafior, kalarepa, koper wiosenny, kukurydza cukrowa, ogórek, pomidor, por, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna, seler, truskawki, ziemniak.
Buraka dobrze sadzić w sąsiedztwie cebuli.

Cebula: burak, cukinia, cykoria, fasola, kalarepa, kapusta, koper wiosenny, marchewka, ogórek, pomidor, por, rukola, sałata wiosenna, truskawki.
Cebula wydziela fitoncydy odstraszając szkodniki glebowe, więc jej sąsiedztwo jest mile widziane przy wielu warzywach, a najczęściej przy marchewce i buraku.

Cukinia: cebula, fasola, kukurydza cukrowa, pomidor, sałata wiosenna, szpinak wiosenny.
Cukinia ze względu na duże rozmiary raczej oddzielne, ale na sąsiedniej grządce można posadzić wymienione warzywa, ja miałam arbuzy i bardzo dobrze rosły.

Cykoria: burak, cebula, fasola, kalarepa, koper wiosenny, marchewka, pomidor.
Cykoria to rodzaj sałaty więc z powodzeniem można uprawiać ją pomiędzy pomidorami.

Czosnek: burak, fasola, marchewka, pomidor, truskawki, ziemniak.
Czosnek warto sadzić pomiędzy truskawkami i pomidorami. Posadzony obok marchwi ochroni ją przed połyśnicą marchwianką, szkodnik ten potrafi wyczuć zapach marchwi nawet z daleka szczególnie gdy przerywamy rośliny.

Dynia: fasola, kukurydza cukrowa.
Dynia zajmuje duży obszar ze względu długie rozłogi i duże liście, które w upalne dni więdną można więc w sąsiedztwie posadzić kukurydzę cukrową jedne i długie ładnie urosną. Kukurydza będzie mieć okrytą ziemię a dynia nieco cienia.

Fasola: burak, cebula, cukinia, cykoria, czosnek, dynia, groszek, kalarepa, kapusta, kukurydza cukrowa, ogórek, por, rukola, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna, szpinak wiosenny, ziemniak.
Fasolę warto sadzić przy ziemniakach, ogórkach i kapuście.

Groszek: burak, fasola, kalarepa, kukurydza cukrowa, marchewka, ogórek, pomidor, por, rzodkiewka wiosenna, seler, szpinak wiosenny, ziemniak.
Groszek sprawdzi się jako przedplon przed ogórkami.

Jarmuż: brokuł wiosenny, brukselka, sałata wiosenna.
Nie przetestowałam tego połączenia, ale będzie okazja w tym roku.

Kalafior: burak, ziemniak.
Nie przetestowałam tego połączenia, ale będzie okazja w tym roku.

Kalarepa: bakłażan, brukselka, burak, cebula, cykoria, fasola, groszek, marchewka, ogórek, pomidor, por, rukola, rzodkiewka wiosenna, seler, szparagi, szpinak wiosenny, ziemniak.
Kalarepa dobrze rośnie posadzona pomiędzy pomidorami.

Kapusta: arbuz, cebula, fasola, pomidor, rzodkiewka wiosenna, ziemniak.
To jest przykład dobrego sąsiedztwa gdzie jedni zalecają inni nie: kapusta & ziemniak. W małych gospodarstwach rolnych od lat kapustę sadziło się pomiędzy ziemniakami i przy tym pozostanę 🙂

Koper: burak, cebula, cykoria, marchewka, ogórek, pietruszka, rukola, seler, szparagi, ziemniak.
Koper dobrze sadzić w sąsiedztwie z ogórkami.

Kukurydza: bób, brukselka, burak, cukinia, dynia, fasola, groszek, ogórek, pomidor, seler, ziemniak.
Kukurydza może pełnić rolę naturalnej tyczki dla ogórka.

Marchewka: cebula, cykoria, czosnek, groszek, kalarepa, koper wiosenny, ogórek, pomidor, por, rukola, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna, szpinak wiosenny.
Chyba najbardziej znane połączenie marchew i cebula. Marchew można sadzić też pomiędzy pomidory, w tym roku sprawdzam to sąsiedztwo. Marchew wysiana w listopadzie.

Melon: arbuz.
Raczej na sąsiednich grządkach, arbuz się bardzo rozrasta.

Ogórek: bazylia, burak, cebula, fasola, groszek, kalarepa, koper wiosenny, kukurydza cukrowa, marchewka, papryka, por, rzodkiewka wiosenna, seler, szpinak wiosenny.
W sąsiedztwie ogórka warto sadzić por, szpinak, bazylię, koper, kukurydzę.

Papryka: ogórek, pietruszka, pomidor.
Paprykę sadzę w sąsiedztwie z pietruszką.

Pietruszka: brokuł wiosenny, koper wiosenny, papryka, pomidor, por, rukola, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna.
Pietruszkę można posadzić pod pomidorami, obok papryki czy razem z porem, lub na rabacie ziołowej z koperkiem.

Pomidor: bazylia, brukselka, burak, cebula, cukinia, cykoria, czosnek, groszek, kalarepa, kapusta, kukurydza cukrowa, marchewka, papryka, pietruszka, por, rukola, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna, szpinak wiosenny, ziemniak.
Pomidora sadzimy z daleka od ziemniaka, bo ten często choruje na zarazę ziemniaczaną. Warto pod pomidorami posadzić krzaczki bazylii dla poprawy smaku pomidorów. U mnie pod pomidorami bardzo dobrze rosły selery korzeniowe.

Por: brokuł wiosenny, burak, cebula, fasola, groszek, kalarepa, marchewka, ogórek, pietruszka, pomidor, rukola, rzodkiewka wiosenna, sałata wiosenna, seler, szpinak wiosenny.
Pory sadzę pomiędzy pomidory, ogórki, marchewkę i buraki. Ze względu na dużą ilość sadzonek w tam tym sezonie ogrodniczym pora posadziłam na grządce z arbuzami.

Rukola: cebula, fasola, kalarepa, koper wiosenny, marchewka, pietruszka, pomidor, por, rzodkiewka wiosenna.
Rukola może być siana jako przedplon przed posadzeniem sadzonek pomidora.

Rzodkiewka: burak, fasola, groszek, kalarepa, kapusta, marchewka, ogórek, pietruszka, pomidor, por, rukola, sałata wiosenna, szpinak wiosenny.
Rzodkiewka ze względu na krótki okres wzrostu (około miesiąca) najbardziej nadaje się na przedplon, po niej możemy posadzić np. kapustę.

Sałata: burak, cebula, cukinia, fasola, jarmuż, marchewka, pietruszka, pomidor, por, rzodkiewka wiosenna, szparagi.
Sałaty sadzimy pomiędzy inne warzywa w celu okrycia ziemi i zatrzymania wilgoci.

Seler: brokuł wiosenny, burak, groszek, kalarepa, koper wiosenny, kukurydza cukrowa, ogórek, por, szpinak wiosenny, ziemniak.
Selery dobrze rosną w sąsiedztwie groszku, ale polecam też sadzić pomiędzy wysokie pomidory.

Szparagi: kalarepa, koper wiosenny, sałata wiosenna.
Szparagi rosną wiele lat w tym samym miejscu, obok możemy posadzić kalarepy.

Szpinak: cukinia, fasola, groszek, kalarepa, marchewka, ogórek, pomidor, por, rzodkiewka wiosenna, seler.
Szpinak jest dobrym warzywem na przedplon, przed wysadzeniem na grządkę plonu głównego ogórków czy też pomidorów.

Truskawki: burak, cebula, czosnek.
W grządce z truskawkami sadzę czosnek. Czosnek hamuje rozwój grzybów wywołujących szarą pleśń truskawek.

Ziemniak: brokuł wiosenny, burak, czosnek, fasola, groszek, kalafior, kalarepa, kapusta, koper wiosenny, kukurydza cukrowa, pomidor, seler.
Ziemniaki trzeba sadzić z dala od pomidorów ze względu na zarazę ziemniaczaną, która łatwo z wiatrem może przenieść się na pomidory.

W sąsiedztwie warzyw dobrze jest sadzić zioła i kwiaty.

Te rośliny dzięki zapachowi jakie wytwarzają odstraszają, lub przyciągają szkodniki, co również bywa pomocne w uprawie warzyw.

Mięta – warto ją sadzić w pobliżu kapusty i marchwi. Silny zapach mięty zmyli szkodniki zainteresowane tymi warzywami. Mięta jest rośliną ekspansywną więc najlepiej jest ją posadzić w doniczce lub na miejsce stałe z tą świadomością, że może się rozrosnąć.

Nagietek – chroni pomidory, ogórki i kapustę przed mączlikiem i zwabia owady, których pokarmem są właśnie te szkodniki. U mnie nagietki sadzę właśnie obok kapusty i nie zaobserwowałam mączlika w tam tym sezonie.

Ogórecznik – jego zapach i kwiaty wabią zapylacze, warto sadzić go w pobliżu truskawek bo poprawia ich smak.

Nasturcja – ta roślina sprawdza się jako wabik na mszyce, i jako roślina okrywowa. Warto ją sadzić w sąsiedztwie bobu i róż.

Aksamitka – pomaga zwalczać nicienie, które są tak małe, że trudno je dostrzec gołym okiem. Należy natomiast pamiętać, że grupa nicieni jest bardzo liczna i są w niej również gatunki pożyteczne dla naszego ogrodu.

Wrotycz – może ograniczyć obecność mrówek w ogrodzie i lubią w wilgotny dzień żerować na nim ślimaki.

Tabela dobre sąsiedztwo warzyw